Oxytocine helpt mensen met hechtingsproblemen binnen autisme
Oxytocine, beter gekend als het ‘knuffelhormoon’, werd in het verleden al gelinkt aan het bevorderen van hechting tussen mensen. Onderzoekers van de KU Leuven ontdekten nu dat toediening van oxytocine ervoor zorgt dat mensen met autisme meer bereid zijn om nauwe emotionele banden aan te gaan met anderen. Ook op lange termijn heeft deze stof een positief effect. Het onderzoek werd gepubliceerd in Molecular Autism en Biological Psychiatry cognitive neuroscience and neuroimaging.
Onderzoekers onder leiding van professor Kaat Alaerts gingen aan de slag met een testgroep van 40 volwassen mannen met autisme. “In een eerste fase gingen we kijken naar de hoeveelheid oxytocine die de proefpersonen zelf aanmaakten. De testpersonen vulden ook enkele vragenlijsten in”, licht professor Alaerts toe. “Uit een analyse van de informatie bleek een omgekeerd verband te bestaan tussen de hoeveelheid oxytocine in het speeksel en zelf gerapporteerde hechtingsproblemen.” In verder onderzoek peilden de onderzoekers naar eventuele langetermijneffecten van extern toegediende oxytocine. Deze test leverde opmerkelijke resultaten op.
Ook langdurige effecten
De proefpersonen die gedurende vier weken een neusspray met oxytocine gebruikten, ervoeren tot een jaar later positieve effecten hiervan. “De groep van 40 testpersonen werd opgedeeld in een testgroep en een controlegroep. De controlegroep nam vier weken lang een placebo”, zegt doctoraatsstudente Sylvie Bernaerts. “Gespreid over de looptijd van een volledig jaar vroegen we onze proefpersonen om ook vier keer een vragenlijst in te vullen. Daarmee onderzochten we de invloed van extern toegediende oxytocine op de symptomen van autisme.” Wat betreft sociale interactie bleek er geen verschil te zijn tussen de testgroep en de controlegroep. Op het vlak van repetitief gedrag zoals bijvoorbeeld nood hebben aan routines, en hechting bleken de resultaten wel significant: “De mensen uit de testgroep rapporteerden veel minder repetitief gedrag en gaven ook aan minder problemen te hebben om nauwe relaties aan te gaan met anderen.”
Uit deze studie blijkt voor het eerst wat de langetermijneffecten zijn van herhaaldelijke oxytocinetoediening bij mensen met autisme. Professor Alaerts: “Proefpersonen die vier weken lang elke dag oxytocine innamen, ondervonden daarvan positieve effecten tot zelfs één jaar na datum. Dat zijn toch opvallende resultaten.”
In de praktijk?
De wetenschappers selecteerden voor deze studie enkel mannelijke testpersonen en daar waren verschillende redenen voor. Niet alleen komt autisme veel vaker voor bij mannen, ook kan de hormonale cyclus van vrouwen een invloed hebben op de testresultaten. Daarnaast wordt oxytocine op dit moment al gebruikt als middel om de bevalling of borstvoeding op gang te brengen bij zwangere of pas bevallen vrouwen. Er zijn dus meer factoren waarmee rekening gehouden moet worden bij vrouwelijke testpersonen.
“Omdat oxytocine al gebruikt wordt in de geneeskunde, zou je kunnen denken dat we het vrij snel kunnen inzetten voor hechtingsproblematiek of voor het verminderen van repetitieve gedragingen bij mensen met autisme”, zegt professor Alaerts. Al stelt ze de verwachtingen meteen bij: “De resultaten die we vandaag voorstellen, zijn het gevolg van een eerste pilootstudie. Er is nog heel wat bijkomend onderzoek nodig vooraleer oxytocine gangbaar kan zijn voor de behandeling van mensen met autisme.”
Dit onderzoek gebeurde in samenwerking met professor Jean Steyaert, hoofd van het Leuven Autisme Research Consortium en werd mogelijk gemaakt dankzij financiering van het Branco Weiss Fellowship (ETH Zürich), de Stichting Marguerite-Marie Delacroix en het Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek.
De resultaten van de tweede fase van dit onderzoek verschenen in het tijdschrift Molecular Autism: Bernaerts, S., Boets, B., Bosmans, G., Steyaert,J., & Alaerts, K. (2020). Behavioral effects of multiple-dose oxytocin treatment in autism: A randomized, placebo-controlled trial with long-term follow-up. Molecular Autism.
De resultaten van de eerste fase van dit onderzoek verschenen in het tijdschrift Biological Psychiatry: Cognitive Neuroscience and Neuroimaging Alaerts K., Bernaerts S., Vanaudenaerde B., Daniels N., Wenderoth N. (2019) Amygdala-Hippocampal Connectivity Is Associated With Endogenous Levels of Oxytocin and Can Be Altered by Exogenously Administered Oxytocin in Adults With Autism. Biol Psychiatry Cogn Neurosci Neuroimaging. 2019 Jul;4(7):655-663. doi: 10.1016/ j.bpsc.2019.01.008.
Contact: professor Kaat Alaerts, Onderzoeksgroep Neurorevalidatie
